nawóz roślinny odpowiedni dla wszystkich roślin; szybszy wzrost roślin; nie są wymagane żadne dodatkowe dodatki nawozowe. 9,29 EUR. Bestseller nr 4. Nawóz uniwersalny Tetra PlantaMin - płynny intensywny nawóz żelazny dla bujnych i zdrowych roślin wodnych w akwarium, do stosowania miesięcznego, 500 ml. Podczas sadzenia kępy powinny znajdować się w odległości 2,5cm od siebie, aby szybciej rosły. Dodatek CO2 i miękka woda będą znacząco przyspieszać wzrost. Roślina ta może szybko rosnąć i będzie wymagać regularnego przycinania, gdy będzie hodowana w odpowiednich warunkach. Trudność hodowli: Łatwa. Roślina na plan: Pierwszy Jeśli zaopatrzymy zbiornik w dobre źródło światła (mające wpływ na fotosyntezę roślin a także ich wzrost) oraz wydajne filtry (mające wpływ na parametry chemiczne wody, jak i namnażanie się pożytecznych bakterii) opieka nad nim ograniczy się do karmienia ryb, dokarmiania roślin dwutlenkiem węgla i nawozami oraz dolewaniem U mnie w rodzinnym domu ojciec stosuje LT nie wiedząc o tym 170 litrów, filtr - sama gąbka, 2 gatunki roślin (tylko te co przeżyły), światło w stylu "ledwo co, włącze im raz na 3 dni", żwir (bez podłoża), pare kamieni, dwa korzenie i od groma mieczów czerwonych (karmione raz na jakiś czas), raczej niska temperatura w akwarium, woda dolewana z kranu (otwarte akwa). Rośliny w akwarium do prawidłowego, zdrowego wzrostu potrzebują intensywnego oświetlenia, odpowiednich parametrów wody (odczyn i twardość) oraz składników pokarmowych w formie nawozów. Te ostatnie zwykle podaje się w płynie, do słupa wody lub dokorzeniowo w formie kapsułek i kulek glinianych. niat puasa rabu pon kamis wage jumat kliwon. Oświetlenie do akwarium – podstawowe informacjeOświetlenie akwarium to jeden z najważniejszych czynników, wpływających na zdrowie roślin i atrakcyjność wizualną światło dzienne dla większości akwariowej zieleni jest niewystarczające, ponieważ są to rośliny tropikalne, przyzwyczajone do intensywnego naświetlania przez 12 godzin na dobę. Do oświetlenia akwarium nie należy też używać tradycyjnych żarówek, gdyż emitowane przez nie fale świetlne nie mają odpowiedniej długości, aby rośliny mogły przeprowadzić proces fotosyntezy. Ponadto szybko się nagrzewają, przez co mogą doprowadzić do niekontrolowanego podniesienia temperatury wody w idealnie dobrać oświetlenie do akwarium, należy wziąć pod uwagę dwa podstawowe parametry:– intensywność oświetlenia mierzona w lumenach lub luxach (ilość lumenów padających na m2). Różne źródła (świetlówki, żarówki) emitują różne strumienie światła. Im wyższa ilość lumenów na opakowaniu, tym więcej dana żarówka daje światła. Odpowiednie dla wzrostu roślin w akwarium jest światło o intensywności pomiędzy 30 a 70 lumenów (w zależności od typu roślinności) na 1 l wody. Aby uzyskać ten parametr należy zsumować ilość lumenów ze wszystkich świetlówek, a następnie podzielić przez pojemność akwarium. W przypadku typowych świetlówek zapotrzebowanie na światło podaje się też w Wattach na litr pojemności zbiornika, co zazwyczaj znacznie upraszcza wyliczenia. Należy jednak pamiętać, że w przypadku różnych źródeł światła, prawidłowe wartości będą różne, ponieważ mają one różną efektywność świetlną (czyli ilość lumenów an Watt mocy).– jakość światła. Naturalne dzienne światło składa się z promieniowania czerwonego, pomarańczowego, żółtego, zielonego, niebieskiego i fioletowego, które różnią się długością fal. Różne typy źródeł światła w mniejszym lub większym stopniu mogą uwypuklać poszczególne zakresy promieniowania, co często jest prezentowane w postaci wykresu na opakowaniu. Rośliny do fotosyntezy potrzebują światła czerwonego i niebieskiego. W zależności od składu emitowanego przez lampy światła różna będzie jego barwa, opisywana w postaci “temperatury barwy” wyrażonej w stopniach Kelvina. Niska temperatura barwy (2 000 – 4 000 K) to światło żółte, “ciepłe”. Wraz z wzrostem temperatury będzie bardziej białe (5000 – 8000 K), następnie lekko niebieskie (> 10000 K) i “zimno” niebiesko-fioletowe (> 20000 K). Mając do dyspozycji tylko dane dotyczące temperatury barwy należy wybierać do akwarium te mieszczące się w zakresie 5500-6500 powinno być oświetlane przynajmniej przez 10 godzin na dobę bez przerwy, najlepiej zawsze w tych samych godzinach (można użyć timera), tak, aby stworzyć rybom regularny cykl dni i nocy. Ryby nie lubią też nagłej zmiany światła, dlatego coraz więcej akwarystów decyduje się na zakup programatorów imitujących świty i zmierzchy przez stopniowe zwiększani i zmniejszanie mocy oświetlenia. Akwaryści, którzy nie posiadają takich udogodnień powinni pamiętać, że przed włączeniem oświetlenia sztucznego rano akwarium powinno dostać trochę światła dziennego z okna, a po wyłączeniu oświetlenia wieczorem jeszcze przez jakiś czas powinno być zapalone światło w pomieszczeniu, w którym zbiornik się tym artykule przedstawimy technologie, które są najczęściej wykorzystywane w stosowane źródła światłaŚwietlówki T5 i 58Świetlówki to ciągle najpopularniejszy i najkorzystniejszy finansowo sposób na oświetlenie akwarium. Należy pamiętać, że świetlówki akwariowe różnią się od tych dostępnych w sklepach RTV/AGD barwą światła, dzięki czemu wspomagają wzrost roślin. Dobierając moc świetlówki do akwarium przyjmuje się przelicznik od 0,5 W (akwarium ogólne) do 1 W (akwarium roślinne) na litr wody. Im więcej roślin w zbiorniku, tym większe zapotrzebowanie na świetlówek w sklepach akwarystycznych jest oznaczonych symbolem T5 lub T8. Różnią się one przede wszystkim przekrojem i mocą. Świetlówki typu T5 są węższe (mniejsza średnica) i mają większą moc, przy zachowaniu takiej samej długości, jak w świetlówce typu T8. To ważne ze względu na to, że zwiększenie natężenia oświetlenia w akwarium, wiąże się zwykle, z koniecznością wymiany świetlówek na Porównanie średnicy świetlówki T5, T8 i T12HQL i HQIŻarniki HQL są szczególnie wskazane w akwariach roślinnych i zwykle stosuje się je w połączeniu ze świetlówkami T5, które poprawiają barwę światła. HQL są dostępne w kilku odmianach, różniących się temperaturą barwową emitowanego światła, a najczęściej stosuje się te żarniki 5200K, 5600K i 6500K. Dokładnie określona temperatura barwowa żarnika ułatwia dobranie żarnika do potrzeb roślin. Ten rodzaj oświetlenia jest najdroższy, ale zapewnia najlepsze rezultaty. Szczególnie wskazane jest stosowanie w głębokich akwariach, w których zwykłe świetlówki są niewystarczające. Bardziej zróżnicowane pod względem barwy światła są żarniki LEDPlusem oświetlenia diodami LED jest fakt, że mają one bardzo niskie zużycie prądu i nie nagrzewają wody, natomiast minusem to, że emitują światło skupione. Aby oświetlić cały zbiornik, należy zamontować kilka żarników. Nie powinno to stanowić problemu ze względu na małe rozmiary żarówki. W sprzedaży są również gotowe listwy oświetleniowe składające się z diod o różnych barwach. Decydując się na oświetlenie akwarium diodami LED, należy zwrócić uwagę na to, czy producent zadbał o odpowiednie zabezpieczenie obwodów. Diody nie lubią wilgoci i potrzebują nieco przestrzeni, na odprowadzenie ciepła. Podobne parametry mają lampy halogenowe. Oświetlenie akwarium składające się z diod LED z roku na rok ma coraz większą grupę zwolenników. Wiele firm zaczyna się specjalizować w projektowaniu i produkcji takiego oświetlenia również do zbiorników roślinnych a zdjęcia takich akwariów możemy znaleźć w internecie. Jest to na pewno technologia, która jest przyszłością w akwarystyce i mimo znaczących kosztów początkowych w późniejszej fazie użytkowania generuje duże Świetlówka LEDUrządzenia, czyli w czym ukryć źródło światłaPokrywyPokrywa akwarystyczna zmniejsza parowanie wody i chroni akwarium przed kurzem. Osoby decydujące się na zakup akwarium z gotową pokrywą, powinny zwrócić uwagę na to, czy zapewni ona odpowiednie oświetlenie zbiornika. Dobrym rozwiązaniem jest osobny zakup akwarium i pokrywy, która będzie lepiej dopasowana do potrzeb użytkownika. Możliwe jest również (choć dość kosztowne) wykonanie pokrywy na specjalne zamówienie. Pokrywy w zależności od producenta i ceny wykonane są z tworzyw sztucznych oraz aluminium. Kupując pokrywę, warto zwrócić uwagę na oświetlenie proponowane przez producenta w zestawie oraz możliwości doposażenia jej w dodatkowe źródła światła (chodzi tutaj głównie o wolną przestrzeń na dołożenie mp. dodatkowej świetlówki czy listwy LED). Na rynku dostępne są pokrywy wyposażone w tradycyjne świetlówki lub panele oświetlenioweTo klasyczny sposób oświetlenia akwarium. Belki mają znormalizowane wymiary, dopasowane do świetlówek dostępnych w handlu, dzięki czemu można łatwo je dobrać do zbiornika. Belka składa się z aluminiowej obudowy, miejsca na świetlówki, odbłyśnika oraz układu oświetleniową można schować pod pokrywą zbiornika, a jeśli zajdzie taka konieczność, samodzielnie wymienić świetlówki na inne, tej samej długości. Można ją zarówno położyć na szybie zabezpieczającej akwarium, jak i podwiesić. Bardzo popularne szczególnie w akwariach roślinnych są belki posiadające mocowania pozwalające przytwierdzić je do bocznych szyb zbiornika. Mocowania te najczęściej są regulowane i dopasowanie ich do zbiornika nie stanowi żadnego kłopotu dla wiszącePokrywa akwariowa ma także swoje wady – blokuje dostęp do zbiornika, a jej zastosowanie sprawia, że wszystkie prace porządkowe wykonujemy po ciemku. Alternatywnym rozwiązaniem jest lampa wisząca, którą mocuje się do sufitu. Decydując się na nią, należy zwrócić uwagę na to, że lampa znajduje się dość wysoko nad powierzchnią wody i dlatego warto zdecydować się na świetlówki o wyższej mocy niż w zwykłej belce. Często wiąże się to z koniecznością zakupu nieco dłuższej belki. Lampa wisząca najlepiej prezentuje się z akwarium otwartym, czyli takim, które nie jest przykryte wiszące poza samym akwarium w znacznej mierze oświetlają też resztę pomieszczenia, co przez niektórych postrzegane jest jako ich wada. Można temu zapobiec „nadbudowując” akwarium np. przez umieszczanie dodatkowych do nano akwariówOświetlenie nano akwarium (szczególnie roślinnego), może stanowić duży problem. Ciekawą alternatywą dla zwykłych świetlówek, są niewielkie lampki montowane na krawędzi zbiornika. Wyposażone są w świetlówkę o niewielkim poborze mocy, regulację kąta ustawienia i w niektórych przypadkach – w diody LED, stanowiące oświetlenie nocne. Montaż lampki jest bardzo wygodny, bo wystarczy użyć dołączonego uchwytu w formie nocneNagłe zgaszenie światła w akwarium powoduje niepokój u ryb. Z tego powodu, warto zastosować nocne oświetlenie diodowe LED, które składa się z kilku diod gasnących automatycznie jedna po drugiej lub zmniejszających natężenie światła stopniowo. Mają one niewielką moc i dlatego, niektórzy akwaryści zostawiają je włączone na całą noc. Oświetlenie akwarium roślinnego nie jest pierwszym elementem, jaki wybieramy tworząc swój podwodny krajobraz, jednak jest bardzo istotne dla rozwoju roślin w zbiorniku. Odpowiednio dobrane światło wpływa nie tylko na prawidłowy wzrost roślin, ale też pozwala wyeksponować piękno naszego akwarium – kolorystykę kompozycji roślinnych i ryb. W tym artykule przybliżę, do czego potrzebne jest światło w akwarium i jakie oświetlenie możesz wybrać do swojego zbiornika. Co jest potrzebne do założenia akwarium roślinnego? Akwaria roślinne stają się coraz bardziej popularne i często są główną atrakcją w mieszkaniu, przyciągając wzrok domowników i gości. Przed założeniem akwarium roślinnego musisz podjąć pewne decyzje, które wbrew pozorom są bardzo istotne właśnie na samym początku. Wpłynie to na ogólny efekt wizualny, jaki stworzysz i sposób wyeksponowania zbiornika w mieszkaniu. Musisz zastanowić się nad kilkoma ważnymi sprawami technicznymi i odpowiedzieć na pytania: Gdzie i na czym ustawić akwarium? Jakie akwarium wybrać? Jakie podłoże, rośliny i rybki chcesz mieć w swoim zbiorniku? Czy chcesz jakieś elementy ozdobne? Jakie wybrać oświetlenie do akwarium roślinnego – świetlówki akwarystyczne czy lampy LED? Jaki filtr i grzałka będą najlepsze? I jeszcze wiele innych pytań, które nasuną się przy planowaniu i tworzeniu zbiornika roślinnego… Dla początkujących akwarystów polecam artykuł Zakładamy akwarium – co będzie potrzebne? Światło w akwarium roślinnym Mówiąc o roślinach wiadomo, że światło jest im niezbędne do przeprowadzania procesu fotosyntezy. Roślina pobiera z otoczenia dwutlenek węgla CO2 i wodę, a dzięki wykorzystaniu energii świetlnej pochłanianej przez chlorofil znajdujący się w liściach zamienia to wszystko na substancje odżywcze (głównie dające energię cukry) potrzebne jej do wzrostu, dodatkowo wydalając tlen. Światło w wodzie rozchodzi się nieco inaczej niż w powietrzu – o 25% wolniej niż w próżni, a fale ulegają skróceniu. W naturalnym środowisku światło słoneczne pada na taflę wody pod różnym kątem w ciągu dnia, ulega również załamaniu. Najlepiej, kiedy pada prostopadle do lustra wody, wtedy kąt załamania jest najmniejszy. Dlatego też źródła światła w akwarium montowane są tak, żeby światło padało prostopadle do tafli wody. Dobierając oświetlenie do akwarium roślinnego musimy pamiętać, że niezwykle istotny dla roślin jest wykres widmowy. Jest to rodzaj obrazu światła jakim charakteryzuje się źródło światła np. świetlówka, lampa LED czy lampa HQI. Najlepsze przyrosty i wybarwienie roślin można uzyskać stosując widmo gdzie max. długości fali zawierają się w przedziale w 400 – 470nm (barwa niebieska) i 620 – 680nm nawet do 720nm (barwa czerwona). Dobrym przykładem jest tutaj świetlówka Gro-Lux firmy Sylvania. Wiele osób podaje też temperaturę barwową jako ważny czynnik doboru oświetlenia roślinnego. W świetlówkach roślinnych temperatura podana w Kelvinach (K) jest tylko wykładnikiem postrzegania barwy przez ludzkie oko. Widzialna barwa światła ma jednak znaczenie estetyczne w każdym akwarium; pomaga w uwypukleniu kolorystyki ryb i poprawia ogólny wygląd naszego zbiornika. Zbyt jasne, intensywne lub ruchome światło może być źródłem stresu dla ryb, a tego chcemy uniknąć. Jak dobrać oświetlenie do akwarium roślinnego? „Jakie oświetlenie w akwarium roślinnym będzie najlepsze?” – coraz częściej słyszę to pytanie. Wbrew pozorom odpowiedź nie jest jednoznaczna. Oświetlenie w akwarium roślinnym powinno dobierać się na podstawie pewnych kryteriów, w zależności od wielkości zbiornika oraz zapotrzebowania na światło poszczególnych roślin. Ilość światła w akwarium roślinnym Zapotrzebowanie na światło w każdym akwarium roślinnym może być inne. Wszystko zależy od tego, jaki typ roślin posadzimy. Czy będą to rośliny: cieniolubne, np. anubiasy, mikrozoria czy kryptokoryny, o umiarkowanym zapotrzebowaniu na światło, łodygowce, lotosy, sanitaria czy mchy, o charakterze światłolubnym: są tu niemal wszystkie trawniki wraz roślinami pierwszego planu, ponadto pogostemony helferi, ludwigie, rotale i inne. Ilość światła w akwarium przypadającą na jeden litr wody można wyliczyć dzieląc pojemność zbiornika (l) przez moc zainstalowanych źródeł światła (W). Każdy akwarysta ma jednak własne doświadczenia w tym zakresie i na nich bazuje dobierając optymalną ilość światła. Książkowe wartości są zwykle uśrednione, a wiadomo jaka jest statystyka – statystyczny zbiornik nie istnieje, jak statystyczny Polak. Przykładowo: oświetlając zbiornik o wysokości do 50cm przy użyciu świetlówek, minimalna ilość światła potrzebna do wzrostu mało wymagających roślin to 0,3W/litr wody w zbiorniku, a umiarkowana to 0,5W/l. Na potrzeby akwariów roślinnych przyjmuje się, że oświetlenie powinno wynosić przynajmniej 0,6 do 0,8W/litr wody. Powyżej tego przelicznika początkujący akwarysta może mieć problemy z prowadzeniem zbiornika. Akwaria wyższe powinno się doświetlać, ponieważ do dolnych partii może docierać za mało światła. Należy tu rozważyć oświetlenie LED lub świetlówki + LED albo lampy HQI. Wszystko zależy od wysokości samego zbiornika. Widmo i temperatura barwowa światła dla roślin akwariowych W wielu źródłach można znaleźć informacje, że do dobrego rozwoju roślin w akwarium potrzebne będzie też światło o odpowiedniej temperaturze barwowej. I tu padają różne zakresy np. od 4000K do 10000K czy 5000 – 8500 Kelwinów. Jest to jednak mylne pojęcie, bo temperatura barwowa światła jest tylko wyznacznikiem, jak oko ludzkie postrzega barwę tego światła – czy jest ono bardziej różowe czy niebieskie. Rośliny tego nie widzą i dla nich nie jest to ważne. „Dla roślin ważne jest to, co jest dla ludzkiego oka niewidoczne – długości fal w widmie, a nie temperatura barwowa źródła światła. Temperatura barwowa podana w Kelvinach jest wyznacznikiem kolorów, które widzimy.” To, co dla ludzkiego oka jest niewidzialne, dla życia i rozwoju roślin ma ogromne znaczenie. Jeżeli w oświetleniu roślin w akwarium w widmie przeważają fale o max. długości 400-470nm (kolor niebieski), rośliny będą się mocniej krzewić, będą zwarte i dobrze wybarwione, ale niższe. Jeśli natomiast w dostarczonym świetle znajdziemy więcej bliskiej i dalekiej czerwieni (620-680nm do 720nm), rośliny będą się mocniej pięły, jednak ich pędy będą delikatne, barwa zaś mało intensywna. Jak zatem widać, dobór oświetlenia do akwarium roślinnego to złożona sprawa. Co zrobić, kiedy nie wiemy jak dobrać stosowną ilość obu barw w świetle akwariowym? Świetlówki akwarystyczne roślinne W tradycyjnym, słodkowodnym akwarium można zainstalować oświetlenie dla roślin lub oświetlenie typu daylight, wspomagające wegetację roślinności i dające jednocześnie dobry efekt wizualny. Na początek wystarczą np. świetlówki T5 lub T8 o temperaturze barwowej 6000K-6500K. Jednak w przypadku dużej ilości roślin w akwarium zalecane są świetlówki akwarystyczne lub lampy LED typu PLANT. Mają duży udział światła niebieskiego i czerwonego w widmie, co sprzyja wzrostowi roślinności. Roślinne świetlówki akwarystyczne mogą służyć w akwarium jako jedyne oświetlenie. Polecam łączenie ich ze świetlówkami mającymi na wykresie widma wyraźne piki w miejscach o długości fali 400-470nm (kolor niebieski). Dobre połączenie w akwarium roślinnym to świetlówka Grolux i świetlówka Aquastar firmy Sylvania. Dzięki temu uzyskamy pełne spektrum widma światła potrzebnego do rozwoju roślin w akwarium. Taka kombinacja pozwoli też wywołać stosowne wrażenie wizualne (wierniejsze odzwierciedlenie kolorów) bez wywoływania negatywnego wpływu na działanie świetlówki roślinnej i na same rośliny. Świetlówki akwarystyczne roślinne występują w formie tub T8 lub T5. Świetlówki T8 mogą być zasilane zarówno tradycyjnym statecznikiem magnetycznym lub statecznikiem elektronicznym. Do zasilania świetlówek T5 służą wyłącznie stateczniki elektroniczne. Oświetlenie LED do akwarium roślinnego Akwaria mogą być przykryte pokrywą oświetleniową lub nie. Zależy to od inwencji twórczej akwarysty i od indywidualnych upodobań. Czasem jednak konieczna jest pokrywa akwarystyczna, chociażby z uwagi na bardzo „ruchliwe” ryby, krewetki czy ślimaki hodowane w zbiorniku. Więcej na temat pokryw w akwarium przeczytasz w artykule Pokrywa do akwarium: konieczny element czy zbędny dodatek? Jakie w takim razie zastosować oświetlenie w akwarium z pokrywą oświetleniową, a jakie w akwarium otwartym? Jakie oświetlenie LED do akwarium zamkniętego pokrywą? W oświetleniu akwarystycznym coraz częściej stosowane są lampy LED PLANT, zazwyczaj jako oświetlenie uzupełniające do świetlówek, ale równie dobrze sprawdzają się jako jedyne oświetlenie zbiornika. Oświetlenie ledowe ma sporo zalet: jest wydajne i efektywne, do tego charakteryzuje się długą żywotnością i jest energooszczędne. W lampach LED PLANT zastosowano w sekwencję diod białych, czerwonych i niebieskich. Dzięki temu spektrum światła jest pełniejsze i bardziej dopasowane do potrzeb roślin. Do tego paski diod LED zamontowane są na aluminiowej płytce w szklanej tubie przypominającej świetlówkę T8; wystarczy tylko zamontować uchwyty na pokrywie akwarium i można już je użytkować. Lampy LED PLANT dobrze oświetlają wnętrze akwarium, zaś samo światło jest równomiernie rozprowadzone po całej powierzchni zbiornika. Dobór liczby i charakterystyki diod tak sprecyzowano, by wspomóc proces fotosyntezy roślin, ich wybarwienie i dobrą wegetację. Bardzo popularne stały się też moduły LED RETROFIT firmy AQUAEL – wersja PLANT idealnie nadaje się do akwariów roślinnych. Zestaw diod LED o połączonych barwach: białej, czerwonej i niebieskiej, producent zamocował na profilu aluminiowym w szklanej rurce. Emituje głównie fale o max. długości 425 – 435nm (barwa niebieska) i 650 – 670nm (barwa czerwona). Jest to idealne światło wspomagające proces fotosyntezy. Więcej o modułach RETRO FIT przeczytasz w artykule RETROFIT AQUAEL – innowacyjne oświetlenie LED do akwarium. Jakie lampy LED zastosować w otwartym akwarium? Wybór z dnia na dzień jest coraz większy. Dzięki ostatnio bardzo modnemu trendowi LED, pojawia się dużo lamp ledowych mocowanych na szybach akwarium, które wspomagają wzrost roślin i utrzymują je w dobrej kondycji. Tutaj wśród polskich producentów prym wiedzie firma AQUAEL. Wprowadziła ona serię belek ledowych do otwartych akwariów – począwszy od małych kostek do dużych zbiorników. Jest to seria lamp LEDDY SLIM o zróżnicowanej mocy; od małych 5W lampek LED do długich ledowych belek o mocy 36W. Bardzo dobrze sprawdza się też lampka SLIM DUO Plant+Sunny, która łączy w sobie 2 rodzaje światła – można ją zastosować np. w nanoakwariach zamiast 2 oddzielnych lampek LED. Wszystkie modele w wersji PLANT – wspomagające rozwój roślin – wyposażone są w nowoczesne diody LED (temperatura barwowa 8000K). Diody umieszczone są na aluminiowym płaskim profilu, w szklanym panelu (białym lub czarnym). W dłuższych lampach producent wdrożył system autoregeneracji – tak jak w przypadku lamp Retrofit. Każda belka LED posiada wewnętrzne zasilanie. Firma Aquael wprowadziła też nową lampę LEDDY SLIM LINK, dzięki której możemy swobodnie sterować parametrami lampy z dowolnego miejsca. Dzieje się tak dzięki specjalnej bezpłatnej aplikacji Aquael Aqu@rium, którą instaluje się na smartfonie. Możemy samodzielnie ustawić dowolne widmo lampy; można też skorzystać z już zaprogramowanych przez specjalistów Aquael propozycji dla akwarium słodkowodnego, roślinnego lub morskiego. Ale o tej lampie napiszę oddzielny tekst, żeby ją Wam zaprezentować. Planujesz stworzyć własne akwarium roślinne? A może już masz akwarium i chcesz się podzielić swoim doświadczeniem? Daj znać w komentarzu jakie oświetlenie w akwarium stosujesz i jakie są Twoje spostrzeżenia! Krótki poradnik dla początkujących i nie tylko (część I) Jeśli jesteś początkującym akwarystą, lub masz już trochę doświadczenia ale do tej pory nie zakładałeś akwarium roślinnego to ten poradnik jest właśnie dla Ciebie. Omówię w nim w skrócie wszystko co jest Ci potrzebne, i co powinieneś wiedzieć o założeniu akwarium w którym rolę pierwszoplanową grają rośliny akwariowe. W części pierwszej zaczniemy od zupełnych podstaw czyli wyboru zbiornika, dobrania odpowiedniej filtracji, oświetlenia, czy najlepszego podłoża dla roślin. Poruszymy też kwestię suplementacji dwutlenkiem węgla (CO2). 1. Wybór akwariumPodstawową sprawą jest wybór akwarium. Wybór rozmiaru to oczywiście kwestia możliwości i potrzeb, ale powinieneś wiedzieć, że im zbiornik większy, tym łatwiej go prowadzić i mniejsza jest szansa, że Twój błąd będzie miał negatywny wpływ na życie w akwarium. Działa tu zjawisko skali, w mniejszym zbiorniku nawet mała zmiana parametrów wody będzie bardziej odczuwalna. Możesz skorzystać z zestawów gotowych lub sam zakupić akwarium i skompletować sprzęt. Gotowe zestawy przeważnie mają już cały osprzęt potrzebny do uruchomienia akwarium. I przeważnie oferują to w dobrej cenie. Ale to co jest zaletą może być też wadą, ponieważ sprzęt typu filtr czy oświetlenie znajdujący się w zestawie może nie odpowiadać Twoim potrzebom w przypadku zakładania akwarium roślinnego. Ograniczają Cię też standardowe wymiary zbiornika. Osobny zakup akwarium i sprzętu jest przeważnie droższy, ale pozwala Ci spersonalizować poszczególne elementy w zależności od Twoich potrzeb. Akwarium możesz zamówić na praktycznie dowolny wymiar i dopasować je do posiadanej szafki czy wnęki. 2. Filtracja w akwarium roślinnymFiltracja do akwarium to sprawa podstawowa. Tak mały wycinek świata wodnego jakim jest akwarium potrzebuje wydajnego filtra ponieważ nie zachodzą w nim naturalne procesy oczyszczające wodę. Gotowe zestawy często wyposażone są jedynie w filtr wewnętrzny, który jest mało wydajny i sprawdza się co najwyżej w akwarium ze żwirkiem i kilkoma rybkami. Dlatego zdecydowanie polecam Ci zastosowanie zewnętrznych filtrów kubełkowych, lub przynajmniej filtrów kaskadowych. Obydwa mają znacznie lepsze parametry i możliwości filtracyjne, dodatkowo nie zajmują miejsca w akwarium a ich obsługa jest bardzo ułatwiona. Pamiętaj aby w miarę możliwości zawsze wybierać filtr o wydajności nieco większej niż zalecana przez producenta. Nie ma czegoś takiego jak „nad filtracja”, a niedobór może Ci znacznie utrudnić prowadzenie zbiornika. W filtrze powinny się znaleźć różnorodne media filtracyjne, podstawa to gąbki, najlepiej kilku gradacji, do tego jakieś złoże które będzie dobrym siedliskiem bakterii nitryfikacyjnych typu ceramika. Dodatkowo możesz uzupełnić je o węgiel aktywny i szczególnie na początku o wkład pochłaniający azotyny. Filtr powinien oczywiście pracować bez przerwy 24h/ dobę i należy go regularnie czyścić w wodzie odlanej uprzednio z akwarium. 3. Oświetlenie roślin w akwariumOświetlenie w akwarium roślinnym jest niemal tak ważne jak filtracja. Zapewnienie roślinom odpowiednio mocnego światła to podstawa ich późniejszego optymalnego wzrostu. Ale nie tylko moc jest tu istotna, również prawidłowa barwa oświetlenia ma znaczenie. Do oświetlania roślin najlepiej sprawdza się barwa ok. 8000 K (Kelwinów). W erze oświetlenia LED ciężko podawać przelicznik mocy na podstawie watów na litr jak miało to miejsce przy oświetleniu tradycyjnymi świetlówkami. Parametrem, który powinieneś porównywać jest strumień świetlny wyrażany w ilości lumenów generowanych przez oświetlenie, niestety nie każdy producent podaje taką informację o produkcie. Można przyjąć, że do prawidłowego wzrostu roślinom potrzeba około 40 lumenów na litr wody. Oczywiście jest to wartość przybliżona i zależna od różnych parametrów jak np. wysokość zbiornika czy rodzaj roślin (mniej lub bardziej wymagające). Oświetlenie w akwarium należy podłączyć do włącznika czasowego tak aby cykle oświetlania były stałe i rośliny mogły się do nich przyzwyczaić. Zalecam oświetlanie zbiornika przez około 10 godzin dziennie. Przy czym podczas zakładania nowego zbiornika proponuję zacząć od 7 godzin/ dobę i stopniowo co tydzień zwiększać ten czas o pół godziny. Bardzo wygodnym rozwiązaniem jest oświetlenie z możliwością regulacji natężenia, np. belki LED marki Chihiros. Pozwala ona dopasować natężenie światła do aktualnego cyklu życia akwarium. 4. Ogrzewanie akwarium, czy jest Ci potrzebne? Wiele zależy od rodzaju roślin, planowanej obsady i oczywiście temperatury otoczenia. Możesz posadzić rośliny, które będą preferowały temperaturę pokojową około 21˚C, lub nawet niższą, i podobnie dobrać obsadę zbiornika. W takim wypadku grzałka do akwarium będzie zbędna. Jednak większość roślin stosowanych obecnie w akwarystyce to rośliny ciepłolubne, które do prawidłowego wzrostu potrzebują wyższej temperatury około 24˚C. Ich procesy metaboliczne zachodzą wtedy zdecydowanie szybciej i rośliny odwdzięczają się szybszym i bujniejszym wzrostem. Podobnie jest z rybami, które pochodzą z wód tropikalnych. Dlatego często grzałka będzie wymaganym zakupem. Warto wyposażyć się w taką z regulowanym termostatem i zainwestować w solidny sprzęt gwarantujący bezpieczeństwo. Grzałkę dobierz według przelicznika mocy (W) na litr wody w akwarium, z zapewnionym zapasem (lepiej żeby grzałka nie pracowała w trybie ciągłym próbując bez przerwy dogrzać wodę). Na przykład do akwarium o pojemności 60 litrów zalecam Ci stosować grzałki o mocy 75W. Również w przypadku dużej różnicy pomiędzy temperaturą otoczenia a temperaturą pożądaną do uzyskania w akwarium należy zakupić grzałkę o większej mocy. Jeśli stosujesz lub zamierzasz zastosować filtr kubełkowy to bardzo wygodnym rozwiązaniem są grzałki zewnętrzne, nie zajmują miejsca w akwarium i zapewniają równomierne rozprowadzenie ciepła po całym zbiorniku. 5. Suplementacja CO2 czy musisz to mieć?Nie, ale zdecydowanie ułatwia to życie :) Węgiel to podstawowy składnik w procesie fotosyntezy roślin. Dostarczanie go w formie gazowej jest najbardziej optymalne. Niektóre gatunki roślin, w tym większość roślin trawnikowych, bez tej formy suplementacji będą rosnąć bardzo wolno lub wcale. Jednak zakup zestawu CO2 może być początkowo dużym wydatkiem, dlatego możesz próbować zastąpić go płynnymi nawozami zawierającymi węgiel, lub zestawami własnej roboty (tak zwana „bimbrownia” czyli reaktor na bazie drożdży) czy też tańszymi w zakupie nano zestawami CO2. Możesz również postawić na mniej wymagające rośliny, radzące sobie bez dodatkowej suplementacji dwutlenkiem węgla. Suplementacja CO2 jest szczególnie wskazana w początkowej fazie rozwoju zbiornika, dlatego zaraz po zalaniu akwarium zalecam Ci dozowanie dużej ilości gazu co wspomoże wzrost roślin w ich początkowym stadium. Możesz w tym celu zakupić prosty jednorazowy zestaw który wystarczy na pierwszy miesiąc. 6. Podłoże w akwarium roślinnymNajlepszym wyborem do akwarium roślinnego są podłoża aktywne w formie gotowego granulatu. Są bogate w składniki odżywcze dla roślin, co bardzo pomaga w ich początkowej fazie wzrostu. Stabilizują parametry wody takie jak pH i twardość. Pochłaniają nadmiar fosforanów, krystalizują wodę i wspomagają filtrację biologiczną. Oczywiście możesz założyć akwarium roślinne na żwirze czy ziemi ogrodowej, ale po co utrudniać sobie życie? Pamiętaj, że podłoża aktywnego nie należy płukać przed użyciem! Tak w skrócie wyglądają najważniejsze kwestie, o których powinieneś wiedzieć decydując się na założenie akwarium roślinnego. A więc nie zastanawiaj się dłużej tylko kompletuj sprzęt na miarę swoich potrzeb i stwórz swój własny podwodny ogród :) W kolejnej części doradzę Ci jak dobrać rośliny do akwarium, jak je prawidłowo sadzić i zapewnić im nawożenie potrzebne do prawidłowego wzrostu. A także jak uniknąć problemów, często pojawiających się przy starcie zbiornika. Amoniak, azotyny i azotany w akwarium to niepożądane związki – objawy ich nadmiernego występowania w wodzie to choroby lub śmierć ryb, a także masowy wzrost glonów. Azot wpływa pozytywnie na wzrost roślin w akwarium, ale może także szkodzić. Dlatego wiele osób zadaje pytanie: jak obniżyć (zmniejszyć) zawartość NO3 i NO2 z akwarium? Metody rozwiązania problemu są różne, trzeba je połączyć. Duże znaczenie ma profilaktyka. Za dużo azotu w akwarium – skąd to się bierze? Cykl azotu w wodzie przebiega naturalnie, jednak w małych zbiornikach nie można uzyskać równowagi biologicznej, a nawet stanu zbliżonego do niej i stąd głównie bierze się problem. Związki azotowe są rezultatem przemiany materii ryb, a także rozkładającego się pokarmu lub resztek organicznych. Dlatego w akwariach nadmiernie zarybionych, zwłaszcza gdy jest mała obsada zieleni (rośliny działają jako filtry wody), częściej dochodzi do drastycznych sytuacji kończących się chorobami lub śmiercią ryb. Amoniak w wodzie może być na niższym poziomie – to, co warto robić, to przede wszystkim racjonalne, pozornie oszczędne karmienie. Azotany i inne związki azotu w wodzie akwariowej – poszczególne fazy cyklu Poszczególne formy azotu rozkładane są przez bakterie nitryfikacyjne. Aby mikroorganizmy rozwinęły się w zbiorniku naturalnie, potrzeba co najmniej kilku tygodni. To powód, dla którego ryby czy krewetki powinno się umieszczać w akwarium „dojrzałym”, nie od razu po urządzeniu i wypełnieniu wodą. Początkowo związki mają postać NH4 (nieszkodliwego amonu) lub NH3 (szkodliwego amoniaku). Amoniak powstaje, gdy pH wody jest kwaśne. Dlatego tak ważna jest kontrola odczynu. Następnie do gry wchodzą bakterie Nitrosomonas, które eliminują amoniak przez utlenianie. Powstają azotyny (NO2), które wciąż są toksyczne dla żywych organizmów. Dopiero z udziałem Nitrobacter zamieniają się w umiarkowanie neutralne azotany (NO3). Ostatni związek może zaszkodzić tylko wtedy, gdy jego wartość jest skrajnie wysoka. Poziom poszczególnych związków czy pierwiastków łatwo mierzy się za pomocą specjalnych testów. Azotany w akwarium – jak się ich pozbyć? Nawet azotany nie są korzystne dla zdrowotności ryb, dlatego warto kontrolować ich zawartość. Usuwanie azotanów odbywa się poniekąd automatycznie wraz z podmianami wody. Średnio przyjmuje się, że należy wymieniać 25-30% wody co 2-3 tygodnie. Jeśli w akwarium hodujemy ryby wrażliwe na zawartość związków azotowych (i innych), podmiany powinny być częstsze lub bardziej intensywne. W sprzedaży dostępne są także różnorodne preparaty, które przyśpieszają rozkład niekorzystnych związków, a przy tym uzdatniają wodę. W czasie wymiany optymalnym sposobem jest czyszczenie filtra wodą pochodzącą z akwarium. W praktyce różnie to wygląda. Faktem jednak jest to, że przy tradycyjnym traktowaniu wkładów filtracyjnych wodą bieżącą z kranu, usuwa się także pożyteczną florę bakteryjną. Filtr po rozruchu potrzebuje czasu, aby ponownie działać w sposób kompleksowy – mechaniczny i biologiczny. W sprzedaży dostępne są także wyspecjalizowane filtry akwarystyczne, których głównym zadaniem jest usuwanie związków azotowych i fosforowych. Poza podmianą wody warto w miarę regularnie odmulać dno. Profilaktyka – jak nie dopuścić do wystąpienia nadmiaru azotu? Duże znaczenie dla utrzymania dobrej jakości wody mają rośliny akwariowe, które wchłaniają pierwiastki w nadmiarze szkodliwe dla ryb. Ich uprawa oczywiście wiąże się z pewnymi kosztami – nie tylko zakupu roślin, ale także stałego sztucznego oświetlenia. Warto jednak przeznaczyć na to środki, gdyż zieleń poza filtracją wody nadaje życia podwodnemu światu, polepsza aranżacje i jest świetnym schronieniem dla ryb, a także narybku. Kolejny „punkt programu” to karmienie ryb. Pokarm lepiej podawać częściej, ale w bardzo małych ilościach. Pokarm typu płatki nie powinien opadać na dno, gdyż z założenia ma być wcześniej zjedzony. Wyjątek stanowią ryby strefy dennej (zbrojniki, kiryski, piskorki, glonojady), które powinno się karmić indywidualnie. Nie można przesadzać z ilością ryb w akwarium. U wielu osób, zwłaszcza tych początkujących, jedna ryba nierzadko ma „dla siebie” niecały litr wody. Tymczasem prawidłowa norma to nie jedna ryba na 1l wody, lecz 1 cm ryby! Trzeba wziąć pod uwagę, że miejsce w akwarium zabiera także podłoże, sprzęt i dekoracje. Ryby, które mają dużo miejsca w akwarium, są mniej osowiałe, rzadziej chorują i osiągają prawidłowe rozmiary. Wsparciem (niezbyt dużym, ale zawsze jakimś) jest wprowadzanie do akwarium ślimaków (o tym piszemy więcej w naszym artykule A może nie taki ślimak straszny, jak go malują?). Większość mięczaków żywi się detrytusem - rozkładającą się, martwą materią organiczną, w pewnym procencie więc likwiduje źródło problemu. Wielu akwarystów decyduje się na wzbogacenie wody w akwarium węglem. Nic w tym dziwnego – sam węgiel stanowi około 45% suchej masy roślin. Dla porównania, azot, potas czy fosfor, które dodaje do wody większość akwarystów, to zaledwie kilka procent ich masy. Suplementacja gazowego CO2 pomaga zachować prawidłowy wzrost roślin, ogranicza rozwój glonów, stabilizuje pH i twardość węglanową. A co jeśli nie chcesz zakładać systemu dozującego CO2? Zastanawiasz się czy jest sens używania nawozu w płynie zawierającego węgiel? W tym artykule postaramy się wyjaśnić jaką rolę odgrywa węgiel w akwariach oraz opowiemy o wadach i zaletach nawozu, nazywanego carbo. Rola CO2 w akwarium Węgiel to niezbędny składnik wszystkich form życia, w tym roślin. Najprościej mówiąc, dwutlenek węgla pozwala roślinie się odżywiać. Jest on niezbędny do przeprowadzania procesu fotosyntezy, dzięki której roślina wytwarza substancje energetyczne potrzebne do wzrostu. Aby ją przeprowadzić niezbędne są: woda, dwutlenek węgla oraz światło. Tej pierwszej mamy oczywiście w akwariach pod dostatkiem, dlatego pasjonaci podwodnych ogrodów skupiają się przede wszystkim na zapewnieniu roślinom odpowiedniego oświetlenia oraz dostarczeniu optymalnej ilości dwutlenku węgla. Oprócz korzystnego oddziaływania na rośliny, dwutlenek węgla obniża pH wody i stabilizuje twardość węglanową. Skąd w takim razie bierze się węgiel w naszych zbiornikach? Pewna jego ilość przedostaje się do akwariów z powietrza i rozpuszcza w wodzie, stanowiąc łatwo przyswajalne źródło węgla dla roślin. W nocy, rośliny oddają do wody około 20% pobranego w dzień CO2, który potem mogą ponownie wykorzystać, gdy zaświeci światło. Kolejnym źródłem dwutlenku węgla są mieszkańcy akwarium np. ryby w procesie oddychania wydalają ten gaz do wody. CO2 dostaje się też do zbiornika za sprawą bakterii zamieszkujących filtry biologiczne. Podsumowując, naturalnych źródeł dwutlenku węgla w akwariach mamy kilka, pytanie które musimy sobie zadać, to czy ta ilość będzie wystarczająca dla naszego zbiornika. Odpowiedź nie jest prosta, ponieważ zależy od tego, ile nasz zbiornik potrzebuje węgla. Zapotrzebowanie na węgiel w akwarium zależy od dwóch, związanych ze sobą czynników: ilości i rodzaju roślin oraz oświetlenia. Im bogatszą kolekcję roślin posiadamy, tym więcej dwutlenku węgla zużywają one do przemian energetycznych. Jeśli w naszym zbiorniku przeważają rośliny, które szybko rosną, zapotrzebowanie na CO2 jeszcze bardziej wzrasta. Drugim czynnikiem warunkującym potrzebną ilość węgla jest oświetlenie. Światło jest roślinom niezbędne do przeprowadzania fotosyntezy, dzięki której pozyskują substancje odżywcze. Im roślina będzie miała go więcej, tym intensywniej przeprowadzi procesy metaboliczne, a co za tym idzie wzrośnie jej zapotrzebowanie na węgiel. Czy w takim razie, możliwe jest prowadzenie akwarium bez dodatkowej suplementacji tego pierwiastka? Jeśli w akwarium mamy rośliny mało wymagające, których tempo wzrostu jest niskie, a przy tym niewiele światła, pozyskiwanie dwutlenku węgla z powietrza, procesów oddechowych ryb oraz z przemian biologicznych, może być dla naszego zbiornika wystarczające. Praktyka jednak pokazuje, że większość akwariów, w których mamy rośliny, potrzebuje dodatkowego nawożenia węglem. Zasadniczo mamy dwa źródła zewnętrzne węgla. Możemy go dostarczyć w formie gazowej i jako nawozy nazywane carbo lub węgiel w płynie do akwarium. Zacznijmy jednak od tego co się dzieje w naszych akwariach, gdy ilość węgla jest niewystarczająca. Jak już zostało wyżej wspomniane, węgiel jest najważniejszym składnikiem potrzebnym do wzrostu roślin. Objawem niedoboru będzie więc przede wszystkim jego zahamowanie. Młode listki, ze względu na brak substancji budulcowej będą się deformować i słabo wybarwiać. Może dojść do zahamowania fotosyntezy. W akwarium, ze względu na obecność niewykorzystanych przez rośliny substancji odżywczych, będą rozwijać się glony, które z niedoborem CO2 radzą sobie lepiej niż rośliny akwariowe. Jeśli więc Twoje rośliny nie rosną, mają blady kolor lub wręcz umierają, warto zastosować dodatkową suplementację CO2. Dozowanie węgla w formie gazowej, czyli z butli lub bimbrowni jest metodą najefektywniejszą i świetnie sprawdzi się w dużych akwariach, gęsto obsadzonych, z intensywnym oświetleniem. Jeśli jednak nie chcesz inwestować w takie systemy, możesz stosować nawozy “CO2 w płynie”, które również wzbogacą wodę akwariową w węgiel. Jest to metoda znacznie tańsza, wymagająca mniej zachodu i łatwiejsza w zastosowaniu. Carbo w płynie – wady i zalety Nawozy CO2 do akwarium w płynie, popularnie nazywane carbo, często przedstawia się jako alternatywę dla podawania węgla w formie gazowej. Są one mniej skuteczne w dostarczaniu tego pierwiastka do akwarium. Mają jednak swoje zalety. Występują w formie roztworu, więc są bardzo wygodne w stosowaniu. Nie wymagają specjalnego miejsca przy akwarium, jak butle napełnione CO2 ani w akwarium, gdzie moglibyśmy umieścić dyfuzor. Nie zmieniają parametrów wody ponieważ nie wpływają na pH i KH w akwarium. Preparaty te są także bardzo wydajne, na przykład 1 butelka Carbo 500 ml wystarcza na nawożenie aż 25 000 l wody. Ich ilość możemy precyzyjnie dozować, nie musimy obawiać się przypadkowego przedawkowania. Carbo świetnie sobie radzi z ograniczeniem rozrostu glonów w akwarium. W tym aspekcie działanie tych nawozów jest dwutorowe. Zazwyczaj zawierają w swoim składzie substancje, znacząco ograniczające wzrost glonów. Ponadto podawanie węgla do akwarium spowoduje przyspieszenie wzrostu roślin, które pobierając z wody substancje odżywcze, potrzebne glonom ograniczają ich rozwój. Preparaty carbo świetnie się też nadają do stosowania miejscowego. Możemy je aplikować bezpośrednio strzykawką na rośliny czy kamienie zainfekowane glonami. Po kilku dniach stosowania carbo, glony powinny zacząć się wycofywać, aż w końcu całkowicie znikną. Najlepsze efekty działania preparatu zaobserwujesz w przypadku krasnorostów i glonów nitkowatych. Nawozy w płynie zawierające węgiel mają też kilka wad. Wbrew obiegowej opinii, “carbo węgiel w płynie” nie jest źródłem CO2, tylko innego związku, który przechodząc przemiany biochemiczne uwalnia do wody węgiel. Z tego względu, są słabiej przyswajanym, dla roślin, źródłem tego pierwiastka niż dwutlenek węgla, który występuje w formie gazowej. Ale bywają stosowane jako uzupełnienie CO2 z butli. Nadmiar carbo w płynie może być szkodliwy dla organizmów żywych zwłaszcza krewetek i ślimaków, a także ryb i bakterii nitryfikacyjnych, które odpowiadają za cykl azotowy w akwarium. W związku z tym, należy przestrzegać dawek preparatu zalecanych przez producenta. Podsumowując, jeśli nie chcesz inwestować w system CO2, a osiągać korzyści z suplementacji węgla w akwarium, nie wahaj się i zacznij dozować carbo. Obserwuj swój zbiornik i sprawdź czy taka forma suplementacji jest dla niego wystarczająca.

wzrost roślin w akwarium